Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’in Ortak Asgari Ücret Açıklaması

Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yeni asgari ücret konusunda ortak yazılı açıklama yaptı.

Açıklamada yer alan “2022’de geçerli olacak asgari ücretin, ekonomide yaşanan gelişmeler de dikkate alınarak, insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gereği ortak düşüncemizdir.

Tüm ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalıdır. Gelir vergisi tarifesi en az yeniden değerleme oranında artırılmalıdır. Ayrıca, ücretliler için damga vergisi uygulaması kaldırılmalıdır.” talepleri dikkat çekti.

İnsan Onuruna Yakışır Bir Asgari Ücret

Türk-İş, Hak-İş ve DİSK, 2022’de geçerli olacak asgari ücretin ekonomideki gelişmeler de dikkate alınarak insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gerektiğini ifade etti.

Açıklamada, asgari ücretin işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücret olduğu belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:

“Üç işçi konfederasyonu ‘insan onuruna yakışır bir asgari ücret‘ belirlenmesi taleplerini bir araya gelerek kararlaştırmıştır. Özellikle sendikasız işçilerin önemli bir bölümünün temel sorunu olan asgari ücretin, belirlediğimiz ve savunduğumuz ilkeler doğrultusunda karara bağlanması çok büyük önem taşımaktadır.”

Toplumun Tamamını Doğrudan İlgilendiriyor

Ücretli çalışanların yarıya yakınının asgari ücret ve civarında gelire sahip olduğu vurgulanan açıklamada, şu sözler yer aldı:

“Sosyal güvenlik primine esas ortalama kazanç da asgari ücretin biraz üzerindedir. Asgari ücret belirleme çalışmaları sadece asgari ücretli kesimi değil toplumun tamamını yakından ve doğrudan ilgilendirmektedir.

Ekonomide özellikle son dönemde döviz kurlarında yaşanan olağanüstü dalgalanma ve başta gıda ve kira olmak üzere temel mal ve hizmet fiyatlarında görülen ciddi artışlar, emeğinden başka hiçbir geliri olmayan asgari ücretli çalışanların satın alma gücünü azaltmıştır.

Bu sebeple, 2022’de geçerli olacak asgari ücretin, ekonomide yaşanan son gelişmeler de dikkate alınarak, insana yakışır bir yaşam düzeyini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gereği ortak düşüncemizdir.”

Asgari Ücretin Düşük Belirlenmesi Kabul Edilemez

Asgari ücretin emeğe gösterilen saygının bir ölçüsü olduğuna vurgu yapılan açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Anayasamız devlete ‘çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alma’ görevi vermektedir. Ayrıca, asgari ücretin tespitinde ‘çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur’ denilmektedir. Asgari ücret bir pazarlık ücreti değildir.

İşçinin ailesiyle birlikte insanca yaşamasını sağlayacak gelirdir. Asgari ücretin belirlenmesi müzakerelerinde göz önünde tutulması gereken öncelikli husus, çalışanların karşı karşıya bulundukları geçim şartlarıdır. Çalışanlar, yaşanılan ekonomik sıkıntıların nedeni değil, mağdurudur ve ‘ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum’ gerekçesiyle asgari ücretin düşük belirlenmesi kabul edilemez.

Türkiye’de Asgari Ücret AB Üyesi Tüm Ülkelerden Daha Az

Açıklamada, Türkiye’deki asgari ücretin AB üyesi tüm ülkelerin gerisinde kaldığı tespitine yer verilerek, şu ifadeler kullanıldı: Ücretli çalışanlar için vergi matrahı farklılaştırılmalıdır. 2002’de gelir vergisi tarifesi brüt asgari ücretin 17,1 katıyken, günümüzde 6,7 katına gerilemiştir.

Tüm ücret gelirlerinde, asgari ücrete denk gelen kısmına kadar olan tutarın vergi dışı bırakılması yönünde sosyal taraflar arasında görüş birliği oluşmasına rağmen -şimdiye kadar- bu konuda herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Sosyal devletin koruyucu vasfı öncelikle düşük gelirli çalışanlar için olmalıdır.

Asgari Ücret Açıklanan Net Ücretin Altına Düşmemelidir

Türk-İş, Hak-İş ve DİSK, “insan onuruna yakışır” bir düzeyde asgari ücret belirlenebilmesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmalarında temel alınması gereken ilkeleri şu şekilde sıraladı:

Asgari ücretin belirlenmesinde Anayasa’da yer alan ‘geçim şartları’ yaklaşımına öncelikle uyulmalıdır. Günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre işçinin ve ailesinin insanca yaşamasını mümkün kılacak ve insanlık onuruyla bağdaşacak bir asgari ücret belirlenmelidir.

Asgari ücret net olarak açıklanmalıdır. Bu ücretten yapılacak vergi, sosyal güvenlik ve benzeri kesintiler net tutarın üzerine ilave edilmeli ve yıl boyunca asgari ücret açıklanan bu net ücretin altına düşmemelidir. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) işçinin medeni durumuna göre ayrıca ilave edilmelidir.

Tüm ücretlerin asgari ücrete kadar olan kısmı vergiden muaf olmalıdır. Gelir vergisi tarifesi en az yeniden değerleme oranında artırılmalıdır. Ayrıca, ücretliler için damga vergisi uygulaması kaldırılmalıdır.

Asgari ücret, ekonomik ölçülerin ötesinde sosyal bir ücret olarak kabul edilmeli ve bu özelliği temel alınarak asgari ücret belirlenmelidir. Devlet çalışanlar arasında ayrım yapmamalı, kamuda geçerli en düşük aylık tutarını asgari ücret belirlenirken de dikkate almalıdır. Asgari ücret ile bağlantılı olarak ve günümüz ekonomik koşullarını da dikkate alarak;

İşverenlere sağlanan sosyal güvenlik prim desteğinin benzeri bir destek işçilere de verilmeli ve işçilerin sosyal güvenlik haklarında bir kayıp yaratmayacak şekilde işçi SGK prim payı 5 puan düşürülerek bütçeden karşılanmalıdır.

‘Sosyal devlet’ ilkesi gereği memurlara çalışmayan eş için ödenen ‘aile yardımı’ işçiler için de uygulamaya konulmalıdır. Sendikal örgütlenmenin önündeki engeller kaldırılmalı ve asgari ücret teşviki sadece sendikal örgütlenmenin olduğu iş yerleri için uygulanmalıdır.