Devlet Memurları Başka İşte Çalışabilir Mi?

Geçim sıkıntısı tüm sektörlerde olduğu gibi kamu sektöründe de var. Üniversite mezunu herkesin KPSS’ye çalışması ve devlet memuru olmak istemesinin altında yatan sebep devlet memuru maaşının fazla olması değil iş garantisidir. Devlet memuru olduktan sonra ekstrem durumlar olmadığı sürece bir kimse emekli olana kadar kamu görevlisi olarak çalışmayı sürdürür. Bu yüzden de her öğrenci üniversite biter bitmez hatta son sınıftan itibaren KPSS ya da başka kurum sınavlarına hazırlanmaya başlar.

Son birkaç yıldır kamuda çalışan kişi hangi meslekten olursa olsun geçim sıkıntısı peşini bırakmıyor. Bu yüzden de ek bir gelir ya da kazanca ihtiyaç duyuluyor. Önceleri 1 kişi hem evi geçindirir hem de emekli olunca ev alırmış. Ama şimdiki emeklilerin çoğu kirada yaşıyor. Peki, kamu görevlileri devlet görevinin yanında başka işlerde çalışabilir mi? Başka işte çalışmasalar bile ticaret ya da esnaflık yapabilir mi? Öğretmenler ücretli ders verebilir mi? Sözleşmeli memurlar kamu görevi dışında çalışabilir mi? gibi soruların cevaplarını vereyim.

Kamu Görevlileri Ek İş Yapabilir Mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 28 bu konuda açık hüküm getirmiştir. Memurlar tacir ya da esnaf sayılmalarını gerektiren faaliyetlerde bulunamazlar yani tacirlik ve esnaflık yapamazlar. Ayrıca bir ticari şirkette görev alamazlar. Bu şirketlerin ticari vekili ya da ticari mümessil olamazlar. Komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar. Bunun istisnası ise görevli olduğu kurumun iştiraklerinden kurumu temsil edebilmesidir. Ayrıca yukarıdaki kuralın bir başka istisnası vardır.

Memurlar üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ile kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri, görevleri ve özel kanunlarda açıkça belirtilen görevler bu yasağın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya kısıtlı çocukları yasaklanan faaliyetlerde bulunan memur bu durumu 15 gün içinde bağlı bulunduğu kuruma bildirmek durumundadır.

Kamu görevlilerinin ek iş yapamamasının birkaç sebebi vardır. Bunlardan birincisi kamu görevlisinin performansını etkileyecek nitelikte bir işin altına girmesidir. Buna bağlı olarak da bulunduğu konumda kendi işletmesi ya da şirketi yararına nüfusunu ve makamını rahat bir şekilde kullanabilmesinin önüne geçmektir. Yönetici bir devlet memurunun catering şirketi yönettiğini farz edelim. Bu durumda kurum için ihaleye kendi şirketini de koyabilir. Bu da yolsuzluk, rüşvet, zimmet gibi birçok suça zemin hazırlar. Ayrıca kamu görevlisi görevinden dolayı bazı sırları öğrenmek durumunda kalır.

Eğer kendi şirketi olursa bu konuları şirketi lehine rahat bir şekilde de kullanabilir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda görevli bir kamu görevlisi kendi şirketi için yapılacak denetimler ve diğer yaptırımlardan daha önce haberdar olabilir.

Sözleşmeli Personel Ek İş Yapabilir Mi?

Herhangi bir usulsüzlük ya da insan veya hayvan sağlığına zararlı üretim ihbarı üzerine yapılacak denetimden haberdar olabilir. Bunların dışında eğer devlet memuru bir anonim ya da limited şirketin kar payı ortağı ise ya da hissesi varsa bu durum yasaldır. Bu konuda kısıtlama yoktur. Tabi şirketi yönetmemeleri ya da yönetim kurullarında olmamaları şartı ile şirketin ortağı olabilirler. Hisse alım satım işleri de yapabilirler.

Halka açık anonim şirketlerin hisselerini de alıp satabilirler. Bu şirketlerde resmi görev almadan her türlü alım satım işlemleri yapabilirler. Borsada alım satım yapabilirler. Yapılan ticaret sebebi ile eğer devlet memuru basit usulde ya da gerçek usulde vergilendirilecek ise bu durumda bu ticaretleri de yapamazlar. Örneğin lokanta açmak, plaka almak, kahvehane açmak gibi faaliyetler yasak kapsamındadır.

Memur Ek İş Yaparsa Cezası Ne Olur?

Bu yasaklar düşünüldüğünde devlet memurları sigortalı bir işte de çalışamazlar. Memurun mesaisini aksatıp aksatmamasının herhangi bir önemi yoktur. Yalnızca emeklilik sonrası sigortalı işte çalışan kamu görevlisinin sigortalı işte çalışma hakkı vardır. Ancak emekli aylığından belirli bir miktar kesinti yapılır.

Kamu görevlileri tarlada ya da bağda çalışıp gelir sağlayabilirler. Ayrıca gayrimenkul ya da menkul mallardan da gelir elde edebilirler. Bazı kamu görevlileri bilirkişilik yapabilirler. Sosyal ya da mesleki kuruluşların çeşitli organlarında görev alabilirler. Mesela üye olduğu sendikada görev alabilirler. Kurumun görevlendirmesinde öğretmenler bazı eğitim ya da mesleki faaliyetlerde görev alabilirler.

Ek İş Yapan Memur Nereye Şikayet Edilir?

Danıştay 10. Dairesi’nin bir kararına göre devlet memuru ücretsiz izindeyken sürekli olmayan bir lokanta işlettiğinde yukarıda belirtilen ticaret yasağı kapsamında olmaz. Daire’nin kararında göz önünde tutulması gereken konulardan biri memurun ücretsiz izinde olması diğeri ise sürekli olmayan kısa süreli bir lokanta işletmesidir.

Bunlar dışında devlet memurunun görevini küçük düşüren davranışlar olmamak şartı ile birçok işleri yapabilirler. Sonuçta devlet memuru olmak kölelik değildir. Devlet memurluğu makam üzerinden yürütülen bir meslek olduğu için dikkatli olmakta fayda var. Son zamanlarda vali ya da kaymakamları yemek programlarının gittiği yörelerde tanıtımlarda görüyoruz.

Görevlerini ve devlet kavramını küçük düşürmeden bu işleri de yapabilirler. Hatta ufak rollerde oynayıp, sahneye çıkıp şarkı söyleyebilir ve şarkı CD’si bile çıkarabilirler. Kurum ya da amir bu konular için soruşturma açar ve belirli disiplin cezası verirse bu durumda idare mahkemesine dava açarak ilgili disiplin cezasını kaldırtmak mümkündür.

Öğretmenler Ek İş Olarak Ders Verebilir Mi?

Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre eğer ihtiyaç varsa kamu okullarında çalışan öğretmenler kurum iznini almak şartı ile yalnızca okullarda ücretli ders verebilirler. Öğretmenler, usta öğreticiler, PDR hizmeti verenler, psikologlar izin aldıkları sürece bu özel kurumlarda ders verebilir. Yalnız kamuda çalışan öğretmenler sözleşmeli olsa da olmasa da öğrencilerinin evlerine giderek ya da onları evine çağırarak özel ders veremezler. Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenler özel ders verebilirken devlet kurumlarında çalışan öğretmenler özel ders veremeyecektir. Özel ders vermek dışında kanunların çizdiği kurallara aykırı olmamak şartı ile yukarıda belirttiğim şekilde hisse alım satım işi yapabilirler.

Kamuda Çalışan Doktorlar Özel Muayenehane Açabilir Mi?

Kamuda çalışan doktorlar özel muayenehane, büro ve klinik tarzı yerler açamaz. Bu durum kanunlarla yasaklanmıştır. Bazı doktorların kamuda çalışırken devlet hastanesinde kapsamlı muayene etmeyip kendi açtıkları yerde daha detaylı ve kapsamlı tedavi etmesinin önüne geçilmek istenmiştir. Sadece doktorlar değil kamuda çalışan kamu görevlileri özel muayenehane, ofis, büro gibi yerler açamayacaklar. Özel sektör ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının işletmelerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışamayacaklardır.

Yasağa Uymayan Kamu Görevlileri Hangi Yaptırımla Karşılaşır?

Kanunlar ile belirlenmiş sınırlara uymayan ve kanunların yasakladığı işlerde faaliyet gösteren kamu görevlisine amiri tarafından disiplin soruşturması açılır. Bu soruşturma sonucunda kamu görevlisine kademe ilerlemesinin durdurulması disiplin cezası verilir. Uyarının devam etmesi halinde kamu görevlisi hala aynı şekilde işletme işletiyorsa ya da kanunlara aykırı ticari faaliyet yürütüyorsa bu durumda daha ağır disiplin cezası verilecektir.