Nafaka Nedir? İştirak, Yoksulluk ve Tedbir Nafakası

Nafaka, boşanma esnasında ya da boşandıktan sonra boşanma sebebi ile yoksulluğa düşen ya da düşecek olan eşe nakdi yardım bağlanmasıdır. Nafaka bizim toplumumuzda her ne kadar sürekli olarak kadına verilse de erkeklere de nafaka bağlandığı durumlar vardır. Kanun kural olarak nafaka vermek için cinsiyet şartı aramaz. Diyelim ki çok zengin bir kadın var ve eşine karşı ağır kusurda bulundu.

Eşi de bu ağır kusur sebebi ile boşanma davası açtı ise bu durumda erkek eşe de nafaka bağlanabilecektir. Bizim toplumumuzda genelde erkek evin reisidir, kadın ev işlerinden ve çocuk bakımından sorumludur mantığı ile yaşam şekli oluşturulduğu için nafaka daha çok kadına bağlanır. Yani maddi olarak güçlü kişi kim ise bu durumda hakim daha kusursuz ya da daha az kusurlu olan taraftan nafaka alıp diğer eşe vererek adaleti sağlamaya çalışır.

Her boşanmada nafakaya karar verilecek diye bir zorunluluk bulunmamaktadır. Nafaka istemeyen eski eşe nafaka bağlanmaz. Nafaka açısından bilinmesi gereken başka bir konu daha vardır. Eşler dilerse boşanma yerine hakimden ayrılık kararı alabilirler. Ayrılık kararında hakim tarafların boşanmasına karar vermez. Ayrılık kararında evlilik hukuki olarak devam eder ve taraflar uzlaşma yolunda olduğunu kabul eder. Ayrılık kararı bir nevi son şans gibidir.

Boşanma Davasında Alınacak Nafaka Türleri Hangileridir?

Eşler ayrılık süresi boyunca birbirlerinin değerini anlasınlar ve hemen boşanmaya karar vermesinler diye verilir. Hatta bazı boşanma davalarında hakim tarafların boşanma niyetlerinde olmadığını ve inat uğruna ya da başka sebepler ile dava açtıklarını fark ederse istem olmasa dahi eşler hakkında ayrılık kararı verir. Ayrılık süresi boyunca eşler evliliklerini tekrar gözden geçirir. Ayrılık kararı en az 1 yıl en fazla 3 yıl olarak verilebilir.

Ayrılık kararı verilmesi eşlerin boşanması anlamına gelmediği için eşlerin birbirlerine bağlılık ve sadakat yükümlülükleri devam eder. Bu sebeple de eşlerden biri diğerini aldatamaz ya da hayatına başka birini alamaz.  Konuyu toparlamak gerekirse dilerse taraflar dilerse de hakim ayrılığa karar vermiş olsun bu durumda da yoksulluğa düşen eşe nafaka verilebilir.

Nafaka Türleri;

Boşanma davası devam ederken ya da boşanma sırasında hakimin karar vereceği 3 kanuni nafaka çeşidi vardır. Bunlar tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır.

1. Tedbir Nafakası: Eşlerden biri ayrılık süresince ya da boşanma süresinde eşi ile ayrı yaşamasını haklı gösterecek gerekçeyi ispat ettiği sürece hakimden tedbir nafakasına karar verilmesini isteyebilir. Bu nafaka hakim tarafından kendiliğinden ya da eşin talebi üzerine verilebilir. Eğer boşanma gerçekleşirse bu durumda tedbir nafakası iştirak ya da yoksulluk nafakasına dönüşebilir. Bazen de tamamen ortadan kalkar. Bu nafakanın amacı geçim sıkıntısına düşen eşe dava boyunca destek olmaktır. Nafaka verilecek eşin kusuruna bakılmaz.

2. Yoksulluk Nafakası: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesi yoksulluk nafakasını düzenlemiştir. Bu maddeye göre; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.” Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun kararlarına bakıldığı zaman yoksul kelimesinin tanımı yapılmıştır. Bu kararda ; “yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim” gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanların “yoksul” kabul edilmesi gerektiği” kabul edilmelidir. Ancak bahsedilen kusur ağır kusur ya da tam kusur ise bu durumda yoksulluk nafakasına hükmedilmez. Çünkü hem boşanmaya sebep olan kişiden ayrılmak hem de onu ödüllendirir gibi nafaka vermek adaletli bir karar olmaz. Diyelim ki eşlerden biri diğerini aldattı, kasten yaraladı ya da daha ağır bir kusur işledi ise bu durumda bu gibi davranışları yapan eşe yoksulluk nafakası bağlanmaz. Ancak iki taraf da kusurlu ise ve nafakayı alacak tarafın kusuru daha az ise bu durumda da yoksulluk nafakası verilebilir. Eş kusursuz da olsa yoksulluk nafakası ödemek durumunda kalabilir.

3. İştirak Nafakası: Türk Medeni Kanunu madde 182’ye göre; çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve giderlerine gücü oranında katılma zorunluluğu vardır. Eşlerin kusurunun aranmadığı ve çocukların söz konusu olduğu bir nafakadır. Çocuğun bakım ve eğitim giderleri için verilen nafaka olduğundan dolayı eşler arasındaki husumetle bir ilgisi yoktur. Çocuklara verilen iştirak nafakasının artırılması her zaman istenebilir. Bunun için ilgili mahkemeden istemde bulunmak yeterlidir. Mahkeme nafaka verecek eşin durumuna bakarak nafakanın yükseltilmesine karar verebilir. Bunun tersi bir durum da mümkündür.

Hangi Durumlarda Eşlere Nafaka Bağlanmaz?

Nafaka bağlanacak eşin kadın ya da erkek olması fark etmez. Eğer ki kendisine nafaka bağlanmasını isteyen eşin emekli maaşı, düzenli geliri, kira geliri gibi gelirleri varsa bu durumda hakim nafakaya karar vermeyebilir. Ayrıca eşlerden birinin yeni bir evlilik içinde bulunması ya da başka biri ile evlilik hayatı yaşaması durumlarında da nafaka verilmez. Sigortalı bir işte çalışmayan eski eşin evi ya da herhangi bir mal varlığı da yoksa bu durumda hakim nafakaya hükmetmeyebilir.

Eski eş daha yaşamsal faaliyetleri için gerekli ihtiyaçlarını bile karşılayamıyorken eski eşine ve çocuğuna nafaka bağlanması da gereksiz olur çünkü ortada alınabilecek bir mal ya da nakdi para yoktur. Ancak eski eşin mal varlığı varsa bu durumda nafakaya karşılık olarak bu mal üzerine tedbir konulabilir.

Boşanmada Çocuğa Nafaka Ne Kadar Bağlanır?

Bu taşınmaz hem eski eşin hem de ortak çocuklarının bakım giderlerine garanti teşkil eder. Eski eşin mal varlığına konulan tedbir kararı ile eski eş bu mal varlığını satamaz ya da bu mal üzerinde rehin, ipotek gibi haklar tesis edemez.

Eski eş sigortalı bir işte çalışmıyor ancak nafaka ödememek için sigortasız bir işte çalışıyorsa bu durumu video, resim ya da başka belgeler ve evraklar ile ispat ettirdiğiniz takdirde tespit tarihine kadar bile geriye giderek nafaka talebinde bulunabilirsiniz. Bazen eski eş hiçbir iş yerinde çalışmıyor ancak bir süre sonra iş buluyor. Bu durumda Aile Mahkemesine tekrar başvurarak değişen yeni durum için de nafaka talebinde bulunabilirsiniz.

Sigortalı bir işte çalışıyorsa işe giriş tarihinden itibaren, sigortasız çalışıyor ise bu durumu tespit ettiğiniz andan itibaren nafaka isteyebilirsiniz. Ayrıca eş hiçbir işte çalışmıyorsa bile hakim çocuğa nafaka verilmesine karar verebilir.

Boşanmadan Sonra Gelir Değişirse Nafaka Miktarı da Değişir mi?

Boşanma gerçekleştikten sonra her yeni ve değişen durum için hakimden hakkınız olan durumlarda karar verilmesini isteyebilirsiniz. Nafaka aldığınız zaman eski eş daha düşük maaşlı bir işte çalışıyor ve maaş bordrosuna göre size ve çocuğunuza nafaka bağlanmış olsun. Sonraları eşiniz işini büyütmüş ya da daha yüksek gelirli bir işte çalışıyor ise de değişen durumların göz önünde bulundurulması talep edilerek yeni ve fazla bir miktarda nafakaya karar verilmesini isteyebilirsiniz.

Ayrıca nafaka miktarının yeniden değerlendirilmesi için her zaman ilgili mahkemeden istemde bulunabilirsiniz. Hayat pahalılığının giderek artması ve çocukların ihtiyaçlarına yetişememek sebebi ile de nafakanın artmasını isteyebilirsiniz.

Başka Biri İle Yeni Evlilik Yaptım Çocuğumun Nafakası Kesilir Mi?

Hakim nafakaya karar verirken eski eş için ayrı çocuk için ayrı nafakaya hükmeder. Yeni evlilik yapıldığı zaman ya da evlilik hayatı yaşanıldığı ispat edildiğinde artık nafaka alan kişinin nafakası kesilir. Ancak eski eşlerin ortak çocukları hala ortak çocuk olduğu için yani ortak ebeveyn olmaktan ötürü çocuğa nafaka vermeye devam edilmek zorundadır.

Ayrıca yeni eşin eski eşin çocuğunun masraflarına katlanma yükümlülüğü de bulunmamaktadır. Bu yüzden de çocuğa ya da çocuklara nafaka verilmeye devam edilir. Hakim eski eşe verilen nafakanın kaldırılması hakkında karar verir.